Пуцін і Лукашэнка ўвайшлі ў спіс «ворагаў свабоды прэсы»
Арганізацыя "Рэпарцёры без межаў" апублікавала новы пералік "ворагаў свабоды прэсы". У спіс увайшлі Пуцін, Лукашэнка і ўпершыню — прэм'ер адной з краін ЕС.
Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін і беларускі кіраўнік Аляксандр Лукашэнка ўвайшлі ў новы спіс "ворагаў свабоды прэсы", падрыхтаваны міжнароднай няўрадавай арганізацыяй "Рэпарцёры без межаў" (RSF). У пералік таксама ўпершыню ўключаны прэм'ер-міністр адной з краін Еўрасаюза, гэта кіраўнік урада Венгрыі Віктар Орбан. Усяго ў рэестры, апублікаваным у панядзелак, 5 ліпеня, лічацца 37 кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў, якія, на думку складальнікаў, аказваюць найбольш жорсткі ціск на журналістаў у сваіх краінах.
"Новыя фігуранты з'явіліся ва ўсіх рэгіёнах свету. Іх метады рэпрэсіяў розныя, але служаць адной мэце — любым коштам прадухіліць крытычнае асвятленне падзей", — заявіў у сувязі з апублікаваннем новага пераліку кіраўнік аддзялення "Рэпарцёраў без межаў у Германіі" Крысціян Мір (Christian Mihr). "Ад гэтага пакутуюць журналісты, якія, тым не менш, мужна працягваюць расследаванні, але таксама і насельніцтва, якое такім чынам пазбаўляецца доступу да незалежнай інфармацыі, гэтак важнай, асабліва ў перыяд глабальнай пандэміі", — указаў Мір.
"Палохае і тое, што вінаватыя часта застаюцца беспакаранымі, нягледзячы на здзяйсненне жорсткіх злачынстваў", — дадаў ён.
RSF: Як мінімум 37 рэпарцёраў забітыя пры прэзідэнце Пуціну
Як нагадвае RSF, кажучы пра сітуацыю ва Усходняй Еўропе, Пуцін і Лукашэнка траплялі ў папярэднія рэдакцыі пераліку на працягу каля 20 гадоў. З моманту ўступлення Уладзіміра Пуціна на пасаду прэзідэнта РФ, "па меншай меры 37 рэпарцёраў былі забітыя за сваю працу, і амаль ні адно з гэтых злачынстваў не было раскрыта", адзначаюць аўтары спісу.
Сітуацыя для незалежных супрацоўнікаў СМІ ў РФ у гэтым годзе значна пагоршылася пасля пратэстаў у падтрымку апазіцыянера Аляксея Навальнага і за некалькі месяцаў да выбараў у расійскую Дзярждуму 19 верасня. Яны рызыкуюць быць адвольна абвешчанымі "замежнымі агентамі", піша RSF.
Эксперты нагадваюць, што некалькі навінавых парталаў, якія крытыкуюць Крэмль, у апошнія тыдні былі вымушаныя прыпыніць працу альбо змагацца за фінансавае выжыванне. Яшчэ больш змрочная сітуацыя склалася ў Чачні, кіраўнік якой Рамзан Кадыраў "жорстка душыць любое іншадумства і з 2016 года з'яўляецца адным з вядучых у свеце "ворагаў свабоды прэсы", паказваюць аўтары пераліку.
"Лукашэнка душыць любы свабодны распаўсюд інфармацыі"
Гаворачы пра Беларусь, у RSF канстатуюць, што Аляксандр Лукашэнка жорстка душыць там любы "свабодны распаўсюд інфармацыі". З пачатку пратэстаў супраць яго праўлення мінулым летам былі затрыманыя "больш за 500 журналістаў, некаторыя з іх зазналі жорсткае абыходжанне ў турме", падкрэсліваюць супрацоўнікі "Рэпарцёраў без межаў". Пры гэтым 25 супрацоўнікаў беларускіх СМІ дагэтуль застаюцца пад вартай. У работнікаў замежных сродкаў масавай інфармацыі практычна няма магчымасці легальна працаваць у Беларусі, нагадваюць эксперты.
Так, "у самага важнага незалежнага навінавага партала Tut.by адкліканая ліцэнзія, яго галоўны рэдактар Марына Золатава знаходзіцца ў турме, а доступ да сайта заблакаваны", адзначаюць далей у арганізацыі. Акрамя таго, 23 траўня Лукашэнка выклікаў "міжнароднае абурэнне", калі "накіраваў пасажырскі самалёт у Мінск і прымусіў яго здзейсніць пасадку", каб арыштаваць блогера-дысідэнта Рамана Пратасевіча, пішуць "Рэпарцёры без межаў".
Эксперты: "Вораг свабоды прэсы" — ва ўладзе ў адной з краін ЕС
Спыняючыся на сітуацыі ў Еўропе, RSF адзначае, што "вораг свабоды прэсы" знаходзіцца ва ўладзе ў адной з краін Еўрасаюза. З моманту ўступлення на пасаду прэм'ера Венгрыі Віктар Орбан і кіруючая "ФІДЕС — Венгерскі грамадзянскі саюз" паступова паставілі пад кантроль нацыянальныя СМІ. Пасля закрыцця цэлага шэрагу выданняў матэрыялы з крытыкай урада і расследаванні цяпер публікуюцца толькі ў абмежаванай ступені і ў невялікіх онлайн-СМІ. Акрамя таго, праўрадавыя сродкі масавай інфармацыі неаднаразова апублікавалі "чорныя спісы" непажаданых уладам журналістаў, нагадваюць у RSF.
Балсанару, бен Сальман, Асад
Прааналізаваўшы сітуацыю ў іншых рэгіёнах свету, "Рэпарцёры без межаў" уключылі ў пералік таксама прэзідэнта Бразіліі Жаіра Балсанару, саудаўскага наследнага прынца Мухамеда бен Сальмана Аль Сауда, старшыню КНР Сі Цзіньпіна, сірыйскага лідара Башара Асада. Акрамя таго, у рэестр упершыню патрапіла кіраўнік адміністрацыі Ганконга Кэры Лам.
Складальнікі спісу "ворагаў свабоды прэсы" канстатуюць, што ён не прэтэндуе на вычарпальную поўнасць, але з'яўляецца рэакцыяй на "асабліва сур'ёзныя прыклады абмежавання журналісцкай дзейнасці" ў свеце.
Справаздача публікуецца з 2001 года — з нерэгулярнай перыядычнасцю. Да гэтага яна выходзіла, у прыватнасці, 2 лістапада 2016 года і была прымеркавана да заснаванага ААН Міжнароднага дня спынення беспакаранасці за злачынствы супраць журналістаў.
dw.com