The Economist: Вайна на пляжы

У прыбярэжным горадзе на ўсходзе Украіны ўрадавыя салдаты і паўстанцы страляюць наўздагад і чакаюць новага пачатку вайны. Цяпер Шырокіна знаходзіцца ў цэнтры баявых дзеянняў.



У артыкуле пад назвай «Зона баявых дзеянняў на пляжы», апублікаванай на сайце выдання TheEconomist, пішацца пра тое, што калісьці гэта было месца для адпачынку, тое месца на Азоўскім моры, куды ўкраінскія сем’і прыязджалі, каб пасмажыць шашлык у цёплыя летнія дні. Дзеці прыязджалі ў лагер на схіле пагорка з выглядам на бераг. Цяпер Шырокіна знаходзіцца ў цэнтры вайны, якая ніколі афіцыйна не пачыналася, і ў якой мала прыкмет надыходзячага завяршэння. Трэск кулямётаў заглушае плёскат хваляў. Дзіцячы лагер стаў ваеннай базай, са скрынямі боепрыпасаў на ўваходзе. Пляж працяты мінамі. «Раней людзі прыходзілі сюды, каб адпачыць, — кажа ўкраінскі салдат, адзін з дыслакаваных у горадзе. — Цяпер пляж пад абстрэлам кожны дзень».

На сустрэчы з канцлерам Германіі Ангелай Меркель 10 мая, у Расіі Уладзімір Пуцін заявіў, што мірны працэс «прасоўваецца», але Захад па-ранейшым настроены скептычна. Генеральны сакратар НАТА, Ёнс Столтэнберг, папярэджвае, што нарошчванне войскаў і тэхнікі ў апошнія некалькі месяцаў прадаставіла падтрымоўваным Расіяй сепаратыстам «магчымасць пачаць новыя напады з вельмі невялікім часам папярэджання». Салдаты на лініі фронту не вераць, што Мінскія пагадненні могуць спыніць вайну. «Мы лічым, што Украіна можа быць абаронена толькі сілай ўкраінскай зброі, а не некалькімі подпісамі на паперы», — кажа «Харват», прэс-сакратар украінскага батальёна «Азоў», які кіруе абаронай Шырокіна.

Горад размешчаны на паўдарогі між Марыупалем, украінскім партовым горадам з насельніцтвам у паўмільёна чалавек, і Новоазоўскам, фарпостам сепаратыстаў паблізу расійскай мяжы. Унутры Шырокіна ўкраінскія войскі кантралююць заходнюю частку горада, і акапаліся на вяршыні самай высокай гары. Траншэі выгінаюцца ў гразі. Салдаты занялі жыллё ў закінутых дамах адпачынку ўздоўж пляжу. Сепаратысцкія войскі блукаюць па ніжнім ўсходнім хрыбце. «Вораг, як суслік: вы не бачыце яго, але вы ведаеце, што ён там», — кажа Харват. Асноўныя жылыя раёны знаходзяцца ў даліне, заціснутыя паміж двума бакамі; толькі некалькі дзясяткаў мірных жыхароў застаюцца там, і іх становішча становіцца ўсё больш цяжкім.

Абедзве арміі супраціўляліся заклікам Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе (АБСЕ), міжнароднага органа, які павінен быць пасярэднікам у канфлікце, адступіць і правесці дэмілітарызацыю Шырокіна. Ні адзін з бакоў не верыць, што іншая не вернецца і не захопіць увесь горад, і яны не лічаць, што АБСЕ без зброі зможа забяспечыць буферную зону. У цяперашні час міжнародныя назіральнікі патрулююць на працягу дня, добрасумленна адзначаючы рэгулярныя парушэнні: толькі 10 мая яны зафіксавалі 400 выбухаў. Калі сыходзяць назіральнікі, «пачынаецца канцэрт», кажа адзін украінскі карэктоўшчык, які сядзіць на даху базы на вяршыні ўзгорка. Вячэрні абстрэл чутны нават у Марыўпалі, усяго ў 20 км уздоўж берага. Украінскія салдаты папярэджваюць, што, калі сепаратысты зоймуць заходнюю вышыню, яны могуць размясціць магутныя ракеты «Град» у межах дасяжнасці Марыупаля, і гэта можа быць магчымым пачаткам аблогі горада.

Супрацьстаянне перарасло ў чаканне. Сепаратысцкія войскі працягваюць біць па ўкраінскіх пазіцыях, але яшчэ не пачалі татальную атаку, магчыма, стрыманыя жаданнем Пуціна пазбавіцца заходніх санкцый. Украінскія войскі сцвярджаюць, што могуць вярнуць другую палову Шырокіна, але іх стрымліваюць строгія загады не пераходзіць у наступ. Тым часам, яны страляюць па свайму ворагу за пагоркам. Многія салдаты ў Шырокіна абураныя сваімі палітычнымі лідэрамі ў Кіеве. «Добраахвотнікі клапоцяцца пра нас, а ўрад — не», — кажа «Камікадзэ», малады баец з батальёна «Азоў». «Мы не любім Поро», — дадае ён, маючы на ўвазе прэзідэнта Украіны, Пятра Парашэнку.

Абарона Шырокіна і Марыупаля шмат у чым залежыць ад батальёнаў «Азоў» і «Данбас», добраахвотніцкай фарміраванняў, якія былі ўключаныя ў новую Нацыянальную гвардыю Украіны, але захавалі значную долю незалежнасці. Батальён «Азоў», які апынуўся пад пільнай увагай з-за сувязяў з крайнімі правымі нацыяналістычнымі групамі, выклікае некаторы непакой ў Кіеве. Адзін салдат з МУС, што ўкамплектоўваюць кантрольна-прапускны пункт каля Шырокіна, называе групу «асобным урадам». Тым не менш, без матываваных людзей батальёна, Марыупаль ўжо даўно б паў.

Яны маюць намер заставацца, незалежна ад таго, наколькі зацягнецца вайна. Унутры базы, якую ўкраінцы называюць «Маяк», на сцяне ўсё яшчэ вісіць таблічка з старога дзіцячага лагера з надпісам: «Лета — радасць». Салдаты на базе чакаюць ад лета чаго заўгодна, толькі не гэтага.